Saul heh Israel kumpibawi tuhin ril (8–12)

Lai ngaantu: Henry T Conzo
Date: 06 June 2024

Samuel laibu 8–12 songah Israel mite in Samuel hnenah amahte uktutuh kumpibawi ngan ai, Israel mite ngen hnak bangin Pathian in Saul heh amahte kumpibawi tuhin ril sak hnak thute i. Pathian in Israel mite ngen hnak bangin kumpibawi tuhin Saul a rilsak hnak thute songin thupi deuhin ngaihven pha heh phunhnih in ruat thil i.

  1. Israel uktu Samuel tar zo ai, afapate – Israel mite vumah thukhantute / uktute – le rinsan tlak nawnlo manin Pathian minung Samuel hnenah uktu ngen i. Israel mite in Pathian rinsan i, tiin ngaisung thil i. Ikhalselai Pathian lungkhim cuanglo i (1 Samuel 8:7). Zaiman i ni? ti heh ruat pha um i.
  2. Pathian in Saul a ril fangin a tumtek hnak tu, “Saul in Israel mite heh Filistin mite kut songin huphim tuh i,” tiin, ril i (1 Samuel 9:16). Israel mi zaimawzah in kumpibawi Saul heh rinsan tlanglo ai zohsuam tlang i (1 Samuel 10:27). Ikhalselai, Pathian in Saul heh kumpibawi tuhin ril hnak i, ti heh lar ruai leh i (1 Samuel 11:12, 15).

1 Samuel laibu 8-11 songai thupi ruat tuhpha thu tu; Israel mite zaimawzah in Saul kumpibawi ril hnak heh cosanglo i. Hemi thute le a cungai, (1) le (2) thute heh a hnialam ah ngaan bet vivo tum nga sing.

Zaimanin Israel mite kumpibawi ngen hnak Pathian lungkhim siolo?

Israel uktu Samuel tar zo ai, a fapate – Israel mite vumah thukhantute / uktute – le rinsan tlak nawnlo manin Israel mite in Pathian minung Samuel hnenah amahte uktutuh kumpibawi ngen i. Israel mite nundan thu, “Thukhantute laibu 17-21 songai Pathian Thu” ngaan hnak ah le Samuel laibu, “Thu Hmaihoi” ngaan hnak ah kin lar ruai zo bangin, Israel mite heh Pathian thu thuuk in ling tlang nawnlo, Pathian thu zirh hnak khai heh phatak in hlun tlanng nawnlo i. Eli heh Pathian kihzah ngai bangin lar khalselai, a fapate heh Pathian kihzah tlang nawnlo ai Suanngbawi ihnak khai heh amahte nuam bangin hmang tlang i. Ciamanin, Eli le a innsang heh suangbawi per tuh nawnlo in Pathian in hnawl i (1 Samuel 2:27-36). Israel miphun lakah Levi miphun heh Ponhlam naper per tuhin pervo pe i (Mipumsiarhnak 16:9). Cen, Levi phun songin Aaron le a tesinfate heh suangbawi tuhin pervo pe i (Mipumsirhnak 3:5). Cetihin, pervo hlaice a pehnak te heh Pathian in thupi deuhin le hlaice deuh in ruathnak i.[1] Israel mite ai Suangbawi heh rinsan tlak in naper nawnlo i. Ciahnuaah, Israel konghoitu Samuel fapate khai nuncan phalo leh thio ai Israel mite vumah rinsan tlak in nung tlanglo i. Israel mite in Samuel hnenah, “Nang le na tar hang, na fapate in le na nuncan pha heh hlunlo” tiin, ti ai, amahte uktu tuh, kumpibawi ngen thok i hang (1 Samuel 8:4-5). Ciamanin, Israel mite in amahte uktu tuhah kumpibawi ngen i. Israel mite kumpibawi a ngen tlang hnak heh mawh hluk ciamco pha umzelo i. Zaiman tifangin, amahte konghoitute heh dikcang in nung tlang nawnlo, rinsan tlak in nung tlang nawnlo manin i. Israel mite in amahte konghoitute rinsan tlak nawnlo manin, amah Pathian minung hnenah kumpibawi a ngen heh sual ciamcolo bangin ngaisung thil khalselai, Pathian anglo i (1 Samuel 8:7). Pathian in Israel mite ngen hnak lungkhim pilo khalselai, amahte ngen hnak bangin kumpibawi pe tuhin ruat sak i (1 Samuel 8:6-9).

Israel miphun konghoitute suangbawi le thukhantute (konghoi tute) rinsan tlaklo manin amahte uktu tuh kumpibawi ngen hnak, Pathian in lungkimlo hnak thu heh ruat pha um i. Pathian lungkhimlo hnak thu ngaihven ilesingkhaw, Israel mite amahte konghoitu, kilkhawltu amah Pathian  khuakhang lairel hnak ianglo in, amahte “kul” tiin, a ruat hnak in ngen manin, Pathian lungkhimlo hnak i, tiin, ngaisung thil ising. Israel mite in Samuel hnanah kumpibawi a ngen fangin, Pathian in Samuel hnenah he tiin ti i, “Nangmah na hnawl ilo ai, kaimah sawn i hnawl tlang i,” tiin, ti i (1 Samuel 8:7). Minung mit hmuh ah Samuel tu a tar hang i, ikhalselai, Samuel in Israel mite konghoi ilo ai, Samuel hmangin Pathian in Israel mite kongghoi i. Israel mite amahte mit hmuh ai a konghoi tute heh kum tar zo manin konghoitu dang ngaihven tlang heh Pathian in amah hnawl tluk in ruat i. Pathian le minungg  karlak napertu, suangbawi le konghoi tute fello hnak,   sual hnak manin cawh kuan petu (or) hnawltu heh Israel mipi  pervo ilo ai, pervo a petu Pathian ai pervo sawn i. Ciamanin, Israel mite amahte hotute [2] rinsan tlaklo in um manin konghoittu dang ngaih ven tlang heh amahte naper ilo, Pathian naper heh lang manin Pathian in amah hnawl tluk  ah ruat hnak i.

Israel mite ngeen hnak bangin amahte kumpibawi tuhin Saul ril i (1 Samuel 10:22-24)

Israel mite Samuel hnenah kumpibawi ngen hnak heh Pathian in amah hnawl tluk in ruat ai Israel mite vumah lungkhim zelo khalselai, Israel mite ngen hnak bangin kumpibawi pe tuhin ruat sak pah i (1 Samuel 8:9). Pathian in Israel mite ca kumpibawi tuhin Benjamin ram ai umtu, Kish tihnak milianpa ai fapa Saul ril tuhin Samuel ruai i. Pathian in, Saul heh Israel kumpibawi tuhin a ril fangin, hetiin ti i, “Saul in Israel mite heh Filistin mite kut songin huphim tuh i” tiin, ti i (1 Samuel 9:16). Pathian in Saul a ril hnak ai tumtek hnak tu a minung Israel mite heh Filistin mite kut songin huphim tuh hnak hrang ah ril hnak i. Ikhalselai, Samuel laibu khanpi 13 songai kumpibawi Saul thu siar ilesingkhaw, Filistin mite in Israel mite neh dekdo hnak lau manin kumpibawi Saul in Pathian hnenah hibawl hnak sel i. Cetihin hibawl selhnak heh Pathian minung Samuel in mawhhluk ai, hnuataber ah Saul heh kumpibawi dinhmun in hnawl hnak sawn ah cang ta i (1 Samuel 13:13-14).

Israel mi zaimawzah in kumpibawi Saul heh zai siarlo in zoh suam tlang i (1 Samuel 10:27), Ikhalselai Pathian in Saul kumpibawi ril hnak lar ruai (1 Samuel 11:1-15).

Saul kumpibawi a canghnak hlakhat dung fangin Ammon kumpibawi Nahash in Jabesh khua heh tawng tum i (1 Samuel 11:1). Jabesh khua upate in Israel ram song hmuahhmuah mi hlat in Ammon mite hring hnak kut songin ao tuh in bawm hnak ngen i (1 Samuel 11:3). Israel mite in cia thu a za fangin lungsia in kap tlang i. Jabesh khuate heh Ammon mite in hring ai, Jabesh mite in Saul umhnak khuate hnenah bawm hnak ngen manin Israel mite lungsia in kap tlang hnak thu heh kumpibawi ai rilhnak Saul in a za fangin, Pathian Rauhla in Saul heh pom ai a thin raw ruai i (1 Samuel 11:6-7).

1 Samuel laibu 11 thu, Ammon mte in Jabesh khuate hring ai, Jebesh mite in kumpibawi tuhin ril hnak Saul khuate hnenah bawmhnak ngen hnak thu heh Pathian thu feh dan in hlir ilesingkhaw, “Pathian in Saul heh kumpibawi tuhin ril hnak thu kho ruai hnak” tiin, ruat thil i. Pongfang dang deuh in rel ilesingkhaw, “Pathian in amah heh israel mite konghoitu ihnak lar ruai nuam manin” tiin, ngaisung thil i. Samuel in Israel mite heh kumpibawi ngen hnak manin Pathian hmai ah a sual tlang zia thu a cuuk hnak ah Samuel in, “Ikhalselai Ammon kumpibawi Nahash in kin tawng tuh i ti ning ling sawng fangin Bawipa tu ning kumpibawi tuhin ning daih nawn lo ai, ‘Kin uktu tuhin kumpibawi kin pe tu,’ tiin i ngen tlang i si.” (1 samuel 12:12), tiin, pong i. Pathian in amah heh Israel miphun konghoitu ihnak lar ruai nuam hnak tiin ruat thil hnak thu hampi heh a hnialam ah ngaan bet tum vivo nga sing. Israel mite in kumpibawi ngen tlang manin Pathian in Samuel hnenah Israel mite ngen hnak bangin amahte kumpibawi tuhin Saul heh thau pawh ruai i (1 samuel 10:22-24). Ikhalselai, Israel mi zaimawzah in kumpibawi Saul heh; “Hemi pa in a kontih in kin caah thilpha bawn ben tuh i? tiin, Saul heh zai siarlo in zoh suam tlang i (1 Samuel 10:27). Pathian in a ril hnak saul heh Israel mite caah thilpha bawn ben tuh ti lar ruai nuam manin Jabesh mite ao tuhin Pathian in Saul heh hmang i. Jabesh mite in Gibeah khua (Saul um hnak khua) te bawm hnak ngen hnak thu heh Saul in a ling fangin Saul heh Pathian Rauhla in pom ai Jabesh mite Ammon mite vum ah thinraw ruai i (1 Samuel 11:6). Kumpibawi Saul in Jabesh mite heh bawn tuhin ruat ai, Israel ram songah Jabesh mite ral tawng bawm tuhin thu than ruai i. Raltawng hnak ah Samuel le Saul a hlun nuamlo tute ai kawlpaw cang khiah rek sahsio tuhin thu cah sio i. Kumpibawi Saul ai pong hnak heh pong fang dang deuh in rel ilesingkhaw; Saul in, “Kaimah heh Pathian rilhnak kumpibawi ing, aisu bang khai i tu seh i thu suah hnak heh hlun tu ih, i thu suah hlun nuamlo tu heh rek hnak tuar tuh i” ti ca i. Saul in amah heh kumpibawi i hnak heh thu nai ngai in thu than i. Saul thu suah a hlun lo tu (Saul heh kumpibawi tiin a cosang nuamlo tu) in khai heh Saul thu suah hlun kul tengteng i. Saul in kumpibawi thunaih hmangin thu suah i. Ciaheh, Pathian Rauhla in ruai hnak (1 Samuel 11:6) tiin, ngai sung thil i. Cetihin, Saul thu cah hnak heh Israel mite in thin lau tlang ai, Saul hnua ah hlun tlang i (1 Samuel 11:7). Kumpibawi Saul konghoi hnak in Ammon mite heh tawng ai neh i, ciamanin Jabesh khua mite tu ang ngai i (1 Samuel 11:8-11). Cen, Israel mite in Samuel hnenah, “Saul kumpibawi cang mahseh, tiin a titute heh aisu te i, kin hnenah kin pe tu i lai rek tuh sek i ing” tiin, ti tlang i (1 Samuel 11:12). Samuel in, “Saul heh Israel kumpibawi i” tiin, nemkho hnak bawn tlang leh thio tuhin, Israel mite heh Gilgal ah feh tuhin thu than i. Cetihin, Saul heh Israel kumpibawi tuhin nemkho tlang leh thio i (1 Samuel 11;14-15).

Samuel in Israel mite thu cuuk (12)

Saul heh Israel kumpibawi tuhin nemkho sal hnak a bawn ben hnua ah Samuel in Israel mite heh thu cuuk i. Samuel in Israel mite thu a cuuk hnakber tu, Israel mite Pathian hithmuh ah a sual tlang hnakte lar ruai i (1Samuel 12:7). Pathian in Israel mite hnenah, “harsa ning tawk fangin Pathian hnenah bawmhnak ngen in au tlang de ai (1 Samuel 12:8, 10), Pathian in ning auaw ning ngai sah de ai ning aosuak de i (1 Samuel 12:8, 11). Ikhalselai, Pathian ai konghoi hnak heh ling thiamlo in, Pathian rinsan nuamlo in kumpibawi ngen thotho i si (1 Samuel 12:12). Cetihin, Pathian hmai ah sual hnak lian ngai bawn tlang i si (1 Samuel 12:17b), tiin, Samuel in Israel mite heh thu cuuk i (1 Samuel 12:7). Israel miphun in Pathian konghoi hnak a ling thiamlo dan heh khuaruah har thai lam sawn i. Egypt ram Sal a taang tlang hnak hmun in a suah in pan pah Pathian in ngaihsunurkul thawn a konghoi trio de i. Israel mite nelrawl ramkhing ah a vakvai tlang hnak thuanthu sik ilesingkhaw Israel mite in Pathian heh rinsan ngam delo i.[3] Cetih kongin Pathian in Joshua hmangin thutiam ram ah hlen pi i. Israel mite thutiam ram (Canaan ram) Joshua hoha hnak in a lang tlang hnak thute ngaihven fangin khai Pathian in ngaihsunurkul thawn konghoi hnak thute i.[4]

Cetihin, Israel mite heh a nung Pathian rinsan ngamlo manin, Israel mite mit hmuh rori ah Samuel in sawngen ai Pathian huham heh lar ruai i (1 Samuel 12:18). Israel mite in amahte vumah Pathian in konghoi dan heh ling thiam tlang ai, amahte uktu tuhin kumpibawi a ngen tlang hnak heh Pathian hmudan ah a sual tlang dante ling thiam tlang leh i (1 Samuel 12:19). Israel mite heh Pathian konghoi hnak ling thiamlo in, Pathian konghoi hnak hnawl manin Pathian heh a lungawilo i (1 Samuel 8:7). Ikhalselai, Pathian amah heh thupiber ah dah in, a nung Pathian ian bia ilekhaw Pathian in amahte sual hnak [5] heh ngai thiam tuh hlen i (1 Samuel 12:20, 24). Pathian in ngai thiam benlo hnak sual hnak heh, “amah a nung Pathian bialo ai khuavang dang bia heh” Pathian in daihlo hnak ber le a ngai thiam benlo hnak sual hnak i, tiin ngai sung thil i. Cethin kin ti fangin, sual hnak dangte tu bawn in poilo kin ti nuam hnak ngawn ilo i.


[1] 1 Samuel 1-15 Songai Pathian Thu: Khan 2 hnak ai suangbawi Eli le a fapate thu ngaan hnak ah siar bet tu.

[2] Israel hotute, a ti nuam hnak tu, Eli fapate le Samuel fapate rel nuam hnak i.

[3] Israel mite Egypt ram in a suak thok hnak thu le thutiam ram (Canaan ram) a hleng hlan nelrawl ramkhing ah a vakvai tlang hnak thute ngaan khun hnak; Luatsuakhnak le Mipumsiarhnak laibu songah siar thil i.

[4] Israel mite Pathian konghoi hnak in thutiam ram (Canaan ram) a tawng hnak thute heh, “Joshua Laibu Songai Pathian Thu” ngaan hnak songah siar bet thil i.

[5] “Amahte sual hnak” ti nuam hnak tu, Israel mite in Pathian konghoi hnak ling thiamlo in, Pathian konghoi hnak hnawl in, Saul kumpibawi a ngen hnak thu rel nuam hnak i.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *